Pointerlar ve kullanımları

Yazan : Şadi Evren ŞEKER

Pointer (gösterici) basitçe bir değişkenin bir hafıza alanını göstermesi demektir. C dilinde pointerlar:

Veritipi *pointeradi;

Şeklinde tanımlanır. Burada veritipi int, char, float gibi değişken tipleridir. Pointer adı ise bir değişken adının taşıması gereken özellikleri taşıyan ve tanımlandığı scope (geçerlilik alanında) yaşayacak olan değişken adıdır.

Bir değişkenin başına & işareti geldiğinde ise bu değişkenin adresini temsil eder. Yani değişken hafızada nereye konulduysa bu konulan yerin adresine bu işaret ile ulaşılabilir.

Örneğin,

int *p;

int a=10;

p=&a;

satırından sonra hafızada integer değer gösteren p isminde bir pointer tanımlanmış olur. Bunu hafızda temsili olarak gösterecek olursak:

Adres değeri	içeriği	matıksal ismi
A101
A102
A103
A104
A105
A106
A107	A116	p
A108
A109
A110
A111
A112
A113
A114
A115
A116	10	a
A117
A118
A119
A120

Yukarıdaki temsili resimde, ilk sütun adres değerlerini temsil etmektedir, buna göre hafızanın a101 ile a120 numaralı adresleri arasındaki bilgiler gösterilmiştir ( bu değerler hexadecimal olup temsili olarak yazılmıştır)

Kodda bulunan p ve a değerlerinin hafızda hangi bölüme atanacağı çalıştırma sırasında ( execution time ) belirlenir dolayısıyla tam olarak nerede bulunacağı bilinemez ancak p tanımlnadıktan sonra a107 adresine ve a tanımlandıktan sonra a116 adresinin ayrıldığını kabul edelim. Bu durumda p’nin değeri a107 numaralı adreste olacaktır.

Kodda a değerine 10 konulmuştur bu durumda a’nın değerinin durduğu a116 numaralı adreste sayısal olarak 10 yazacaktır.

Kodda a’nın taşıdığı adres değeri, p’nin içine atılmıştır. Bu durumda p’nin değeri a’nın adresi olacaktır.

Aşağıdaki örnek kodu çalıştırınız ve yorumlayınız:

#include <stdio.h>

int main(){

int a=10;

int *p;

p=&a;

printf("%d\n",*p); // p’nin gösterdiği yeri basar

printf("%d\n",p); // p’nin değerini yani, p’nin gösterdiği yerin adresini basar

printf("%d\n",a); // a’nın değerini basar

printf("%d\n",&a); //a’nın adresini basar

printf("%d\n",&p); //p’nin adresini basar

}

C dilinde her dizi bir pointer her pointer da doğal bir dizidir.

char str[80], *p1;
p1 = str;

Burada p1, str dizisinin - stringinin - ilk elamaninin adresinin degerini alir. Yani string adi, aslinda o stringin hafizadaki baslangiç adresini = stringin ilk karakterinin adresini tutmaktadir. str dizisinin 5. elemanina erismek için ise;

str[4] veya *(p1+4)

ifadelerini kullaniriz. Her ikisinin de anlami aynidir.

C’de dizi elemanlarina 2 sekilde ulasilir: pointer kullanimi ile ve indis kullanimi ile. Indis kullanimi gelistirme ve anlama bakimindan bir kolaylik saglasa da, hiz önemli bir konu oldugundan C programcilari genelde dizi erisimini pointer kullanarak yaparlar. Asagida ayni isi yapan iki fonksiyon yeralmaktadir:

void putstr(char *s)
  {
int t;
for (t=0; s[t]; ++t) putchar(s[t]);
   }
void putstr(char *s)
   {
while (*s) putchar(*s++);
  }

C dilinde bir pointer’ı array gibi kullanmak için:

int *p = (int *) malloc ( sizeof(int)*10);

şeklinde bir satır yazmak yeterlidir. Burada klasik dizi tanımından farksız bir işlem yapılmış, hafızada 10’luk bir alan açılmış ve tipi integer olarak tanımlanmıştır.

Pointer’ın farkı bu alana erişim şeklindedir. Yani dizi tanımlarında olduğu gibi köşeli parantezle (a[3] gibi) erişmek yerine pointer üzerinde işlem yapmak gereki ancak yöntem bir önceki örnekte olduğu gibi

printf(“%d\n”,*(p+4)) şeklinde işleyebilmektedir.